คำประพันธ์ คือ ถ้อยคำที่เรียงร้อยโดยมีลักษณะบังคับ คำสำคัญที่ควรรู้ในการแต่งคำประพันธ์ ได้แก่

๑.คำ คำประพันธ์นับคำด้วยจำนวนพยางค์ เช่น ชีวิต  มี ๒ พยางค์ นับเป็น ๒ คำ

๒. คณะ คือ จำนวนคำบังคับในคำประพันธ์แต่ละประเภท

๓. สัมผัส คือ คำที่คล้องจองกัน มี ๒ ประเภท ได้แก่ สัมผัสนอก และสัมผัสใน

  ๓.๑ สัมผัสนอก เป็นสัมผัสบังคับหรือสัมผัสสระอยู่ระหว่างวรรคระหว่างบาท และระหว่างบท

  ๓.๒ สัมผัสใน เป็นสัมผัสในวรรค ไม่ใช่สัมผัสบังคับแต่ถ้ามีจะทำให้ไพเราะขึ้น ได้แก่         

          สัมผัสสระ และ สัมผัสพยัญชนะ

       กาพย์ ๕ ชนิดที่นิยมแต่ง  ได้แก่ กาพย์ยานี กาพย์ฉบัง กาพย์สุรางคนางค์ กาพย์ห่อโคลง และกาพย์ขับไม้ห่อโคลง ในที่นี้จะศึกษาเฉพาะกาพย์ยานี ๑๑ กาพย์ฉบัง ๑๖และกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘